TUTORING SZKOLNY
Tutoring szkolny stosowany jest od ponad 20 lat w szkołach ALA Autorskie Licea Artystyczne i Akademickie we Wrocławiu i Częstochowie stanowiąc oryginalny dorobek pedagogiczny tych szkół. Od lat 14 również w szkołach publicznych i niepublicznych we Wrocławiu, Gnieźnie, Warszawie, Poznaniu, Płocku, Częstochowie, Warszawie, Malborku, Tczewie, Zalesiu G6rnym, Siechnicach, Ciechanowie, Skierniewicach i wielu innych miejscach.
TUTORING SZKOLNY - to forma pracy pedagogicznej realizowana w bezpośrednim i indywidualnym kontakcie z uczniem, ze szczególnym uwzględnieniem:
godności ucznia i wychowawcy, wypływającej z faktu ich człowieczeństwa; inter i intra - akcyjności procesu wychowawczego;
transgresyjności procesu wychowawczego - czyli przekraczania ograniczeń.
• Tutor pomaga podopiecznemu określić, sformułować i osiągnąć jego cel - poprzez wydobywanie i odkrywanie jego własnych możliwości, w atmosferze szacunku, akceptacji i zrozumienia.
• Tutoring rozwojowo-wychowawczy - ma zastosowanie w szkole lub placówce, w której realizowany jest program wychowawczy.
Tutor poprzez indywidualną pracę z podopiecznym, nawiązanie relacji opartej na zasadach dialogu personalnego" oraz zastosowanie nowych narzędzi pracy pedagogicznej (Tutorial, planowanie zadań krótko i długoterminowych, osobowa relacja, zaufanie, oddawanie decyzji, ...) wypełnia zadania przewidywane dotychczas dla wychowawcy wobec całej klasy, oddziału czy grupy. Podopieczny z zasady zobowiązany jest do spotkań ze swoim tutorem. W tutoringu wychowawczym zawierają się też wszystkie elementy tutoringu rozwojowego.
• Tutoring rozwojowy - ma zastosowanie w szkole, w której zachowano tradycyjny system wychowawstwa klasowego. Realizowany jest wobec uczniów wyrażających potrzebę i chęć takiej współpracy. Tutor w swojej pracy w zasadzie może pomijać problemy związane z rozwiązywaniem tzw. "problemów wychowawczych" i koncentrować się wyłącznie nad odkrywaniem i wykorzystaniem potencjału podopiecznego. Tutoring rozwojowy - może mieć szerokie zastosowanie w pracy pozaszkolnej.
• Tutoring naukowy (dydaktyczny) - jest formą pracy dydaktycznej realizowanej w małych (2-4 osobowych) grupach lub indywidualnie, której celem jest rozwój uczniów w zakresie zdobywania i utrwalania wiedzy i umiejętności w przyjętych kierunkach (np. nauk humanistycznych czy ścisłych) lub poszczególnych przedmiotach tak objętych podstawami programowymi jak i wykraczającymi poza nie. Źródłem tutoringu naukowego jest nurt konstruktywistyczny w edukacji. Tutor jest bardziej organizatorem sytuacji poznawczej niż źródłem wiedzy i jej transmiterem. Proces edukacyjny polega na rozwijaniu ciekawości poznawczej, kreatywnego i krytycznego myślenia, pasji odkrywania i poprawiania świata. Praca tutora to również praca nad odkrywaniem własnego powołania ucznia i dostrzegania związku miedzy tym powołaniem a zdobywanym przez naukę doświadczeniem. Taka praca pozwala na dostrzeganie sensu nauki i przejmowaniu odpowiedzialności za jej proces.
• Tutoring artystyczny - jest formą pracy dydaktycznej realizowanej w małych grupach lub indywidualnie, której celem jest rozwój uczniów w zakresie zdobywania wiedzy i umiejętności w różnych dziedzinach i dyscyplinach sztuki. Tutoring artystyczny może przyczynić się do lepszego rozpoznania predyspozycji i uzdolnień ucznia oraz dostosowania do nich narzędzi pracy tutora. Metoda ta polega na wspieraniu ucznia w odkrywaniu własnych możliwości oraz pielęgnowaniu i rozwijaniu ścieżek niekonwencjonalnego myślenia, nieustannego poszukiwania nowych rozwiązań.
Tutorska postawa nauczyciela-artysty pozwala na poszukiwania przez ucznia własnego, swoistego warsztatu i srodków wypowiedzi w wybranej dziedzinie sztuki, nie zaniedbując zdobywania sprawności w posługiwaniu się klasycznymi środkami wyrazu. Proces dydaktyczny polega na rozwijaniu aktywności twórczej, kreatywnego i krytycznego myślenia, pasji poznawania świata sztuki i kultury oraz poprawiania świata poprzez własną wypowiedz artystyczną.
Praca tutora to również praca nad odkrywaniem uczniowskiego powołania i dostrzegania związku miedzy tym powołaniem a zdobywanym przez pracę doświadczeniem. Taka praca pozwala na dostrzeganie procesu kształtowania warsztatu artystycznego i przejmowaniu przez ucznia odpowiedzialności za ten proces. Tutoring artystyczny stosowany jest głównie w szkołach i placówkach kształcenia artystycznego.
ATMOSFERĘ PEDAGOGIKI DIALOGU TWORZY:
• szacunek
• akceptacja
• autentyczność
• autonomia
• otwartość
• zaufanie
• zaangażowanie
• współpraca - współdziałanie
• partnerstwo (równoprawność)
• odpowiedzialność
Pedagogika dialogu nie jest metodą - to postawa życiowa
TUTOR - osoba dbającą o pełne wykorzystanie potencjału podopiecznego, motywująca go do refleksji nad własnym rozwojem i wspierająca go swoim doświadczeniem. Tutor swoją rozmową i obecnością służy podopiecznemu w poszukiwaniu i zastosowaniu rozwiązań nadających sens życiu
Tutoring rozwojowo - wychowawczy - podstawowe założenia innowacji:
Program w zakresie "tutoringu wychowawczo-rozwojowego" polega na zmianie systemu opieki szkolnej z grupowego -"wychowawstwa klasowego" na zindywidualizowany - "tutorski", który skierowany jest w swoim zadaniu opiekuńczo-wychowawczym i relacjach na każdego ucznia z osobna. Zmiana polega na wprowadzeniu do zespołu klasowego obok wychowawcy pełniącego jednocześnie rolę tutora, dwóch nauczycieli-tutorów i przejęciu przez każdego z nich bezpośredniej opieki nad 10 uczniami, każdym z osobna. Tutorzy stanowią klasowy zespół wychowawczy, wychowawca klasy w tym układzie pełni rolę lidera zespołu tutorów. Tutorzy pracują indywidualnie z uczniami przejmując wszystkie dotychczasowe zadania "wychowawcy", nie zaniedbując relacji uczeń - grupa podopiecznych - klasa. Możliwa jest też sytuacja ( najbardziej zbliżona do tej będącej doświadczeniem "ALA"), kiedy zespół klasowy pozostaje tylko grupą zorganizowaną dla celu przeprowadzenia zajęć dydaktycznych, natomiast uczniowie wybierają tutora opiekuna spośród wszystkich nauczycieli, którzy podjęli się pełnienia tego zadania w szkole.
Program przewiduje przejęcie przez tutora wszystkich zadań wychowawcy klasowego w odniesieniu do konkretnego ucznia takich jak np. ustalenie oceny z zachowania czy prowadzenie arkusza ocen.
• Do zadań tutora wychowawcy należy:
ułożenie z uczniem planu pracy i rozwoju na semestr w formie spisanej umowy (kontraktu) monitorowanie postępów i sytuacji ucznia w ciągu semestru, cotygodniowy (krótki) kontakt z uczniem
tutorial - czyli jedno spotkanie w miesiącu co najmniej 30-40 minutowe (rozmowa tutorska) kontrola frekwencji oraz utrzymywanie kontaktu z rodzicami podsumowanie wraz z uczniem wykonania planu pracy na koniec semestru, z zainspirowaniem go do autorefleksji i ustalenie oceny zachowania prowadzenie dokumentacji tutorskiej sprawozdanie i autorefleksja tutora na koniec semestru
• Czas bezpośredniej pracy z jednym uczniem wynosi ok. 1 godziny zegarowej miesięcznie.
Mariusz Budzyński
Tutoring jest metodą dydaktyczną stosowaną tradycyjnie na wielu uniwersytetach i w szkołach brytyjskich oraz amerykańskich. Jego dobroczynny wpływ na postępy uczniów i studentów w nauce został zbadany i doceniony już dawno. Warto jednak podkreślić jego rolę w kształtowaniu osobowości i charakteru młodego człowieka. lndywidualny kontakt, który stanowi istotę tutoringu, pozwala bowiem opiekunowi rozpoznać nie tylko ograniczenia w obszarze osobowości czy emocji podopiecznego, ale przede wszystkim jego mocne strony, rozmaite talenty i zainteresowania, przekonania, poglądy, stosunek do siebie, innych ludzi i świata jako takiego. Tak szeroka znajomość młodego człowieka pozwala Więc tutorowi na stosowanie różnych form wspierania jego rozwoju, przede wszystkim jednak tych, które nazywamy "strategiami pozytywnymi" czyli takimi, które wykorzystują mocne strony i posiadane zasoby w budowaniu wysokiego, ale adekwatnego poczucia własnej wartości oraz umiejętności samodzielnego radzenia sobie z nieuniknionymi problemami życiowymi, w tym także związanymi z procesem uczenia się i bycia w grupie. Tutoring umożliwia zatem nie tylko skuteczną realizację zasady indywidualizacji w procesie kształcenia i wychowania, ale przede wszystkim pozwala na pewną personalizację; kontaktu czyli uwzględnianie specyfiki funkcjonowania osoby uwarunkowanej różnicami na poziomie biologicznym, psychicznym i społecznym.
Rekomendacja prof. Anny lzabeli Brzezińskiej